Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın yeni raporuna göre, devam eden ekonomik baskılara rağmen küresel elektrik talebinin on yılı aşkın süredir görülen en hızlı artışlardan biriyle artması bekleniyor. Yenilenebilir enerji kaynakları, doğal gaz ve nükleer enerji, ek talebi karşılamaya katkıda bulunacak.

IEA’nın Elektrik Yıl Ortası Güncellemesi, elektrik talebinin 2025’te %3,3, 2026’da ise %3,7 oranında artacağını öngörüyor; bu, aynı dönemdeki toplam enerji talebi artışının iki katından fazla.  Yeni rapor, fabrikalara ve cihazlara güç sağlamak, binaları serin tutmak, büyüyen veri merkezi filolarını işletmek,elektrikli araçları çalıştırmak ve daha fazlası için elektrik talebinin arttığını vurguluyor. Bu yıl ve gelecek yıl küresel elektrik talebi büyümesine ilişkin en son tahminler, 2024'te kaydedilen %4,4’lük artışa göre bir yavaşlama gösterse de, 2015-2023 ortalaması olan %2,’'nın oldukça üzerinde kalmaya devam ediyor.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının, hava durumu ve yakıt fiyatlarındaki eğilimlere bağlı olarak, 2025 gibi erken bir tarihte veya en geç 2026’da dünyanın en büyük elektrik kaynağı olarak kömürü geride bırakması bekleniyor. Aynı zamanda, Japonya'daki reaktörlerin yeniden başlatılması, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'daki güçlü üretim ve çoğunlukla Asya'da olmak üzere yeni santrallerin kurulmasıyla nükleer enerji üretiminin rekor seviyelere ulaşması bekleniyor. Gaz yakıtlı elektrik üretimindeki istikrarlı artış, birçok bölgede enerji sektöründe kömür ve petrolün yerini almaya devam edecek gibi görünüyor.

Bu gelişmeler sonucunda, elektrik üretiminden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının 2025 yılında sabit kalması ve 2026 yılında hafif bir düşüş kaydetmesi öngörülüyor; ancak hava ve ekonomik koşullar bu yörüngeyi etkileyebilir.

IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, “Belirsiz ekonomik koşullara rağmen, küresel elektrik talebindeki artışın 2026 yılına kadar güçlü kalması bekleniyor. Yenilenebilir enerji ve nükleer enerjideki güçlü artış, birçok bölgede elektrik piyasalarını istikrarlı bir şekilde yeniden şekillendiriyor. Ancak bu artış, güç sistemlerinin artan talebi güvenli ve uygun maliyetli bir şekilde karşılayabilmesini sağlamak için şebekelere, depolamaya ve diğer esneklik kaynaklarına daha fazla yatırım yapılmasıyla desteklenmeli.” dedi.

Asya’daki gelişmekte olan ekonomiler, küresel elektrik talebi büyümesinin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Çin ve Hindistan’ın 2025 ve 2026 yıllarında küresel elektrik tüketimindeki artışın %60'ını yönlendirmesi bekleniyor. Talep büyümesinin gelecek yıl Çin'de %5,7’ye, Hindistan’da ise %6,6’ya, sırasıyla 2025’teki %5 ve %4’ten hızlanacağı tahmin ediliyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde veri merkezlerinin hızla yaygınlaşmasının, yıllık elektrik talebi büyümesini hem 2025 hem de 2026'da %2'nin üzerinde tutması bekleniyor; bu, son on yıldaki ortalama büyüme oranının iki katından fazla. Buna karşılık, rapora göre Avrupa Birliği'ndeki elektrik tüketiminin bu yıl yaklaşık %1 oranında daha yavaş bir büyüme göstermesi bekleniyor; ancak 2026'da mütevazı bir hızlanma bekleniyor.

2025’in ilk yarısında, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki toptan elektrik fiyatları, büyük ölçüde küresel gaz piyasasının daralmasıyla birlikte artan doğal gaz fiyatları nedeniyle, bir önceki yılın aynı dönemine göre %30-40 arttı . Bu piyasalardaki ortalama elektrik fiyatları, 2023 yıllık seviyelerinin altında kalsa da, 2019’da görülen seviyelerin üzerindeydi. Bu arada, çeşitli piyasalarda negatif toptan fiyatların sıklığı artıyor ve bu durum, arz ve talepte daha fazla esnekliğe ihtiyaç duyulduğunu, daha fazla talep tepkisi ve enerji depolamayı teşvik etmek için uygun düzenleyici çerçevelerin ve piyasa tasarımlarının elzem olduğunu gösteriyor.

Elektrik fiyatları bölgeler arasında önemli ölçüde farklılık göstermeye devam etmekte ve bu durum sanayi sektörleri üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Avrupa Birliği'nde enerji yoğun endüstrilerin ortalama elektrik fiyatları, Amerika Birleşik Devletleri'ndekilerin iki katı ve Çin’dekinden önemli ölçüde yüksektir. Bu maliyet farklılıkları, Avrupa Birliği'ndeki enerji yoğun endüstrilerin rekabet gücünü tehdit etmeye devam etmektedir.