Isı pompası teknolojileri, sürdürülebilir gelecek hedefleri doğrultusunda iklimlendirme sektörünün dönüşümünde kilit bir rol üstleniyor. İSKİD Yönetim Kurulu Başkanı Tunç Korun ile Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda ısı pompası teknolojilerinin önemini, sektörün dijitalleşme sürecini, İSKİD ve DOSİDER’in iş birliğiyle kurulan Isı Pompası Komisyonu’nun stratejik hedeflerini ve TS 825 standardındaki güncellemelerin sektöre etkilerini konuştuk. Korun, yerli üretimin Avrupa pazarındaki rekabet gücünü artırmak için AR-GE faaliyetlerinin ve uluslararası sertifikasyonların önemine dikkat çekti.

Isı pompaları, karbon nötr hedeflere ulaşmada kritik bir teknoloji olarak değerlendiriliyor. Türkiye’de ısı pompası teknolojilerinin gelişimi ve pazarın büyüme dinamikleri hakkında genel bir değerlendirme yapabilir misiniz?

Isı pompaları, Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynamaktadır. Bu teknolojiler, yüksek enerji verimliliği ve düşük karbon emisyonlarıyla öne çıkarak, ülkemizin enerji dönüşüm sürecinde önemli bir çözüm sunmaktadır. Türkiye’de ısı pompası pazarı son yıllarda hızlı bir büyüme göstermektedir.

Türkiye’de yaklaşık yılda 20 bin adet ev tipi ısı pompası cihazı satılmaktadır. Her yıl satılan 2 milyon civarındaki split klima ve VRF ünitesi teknik olarak havadan havaya ısı pompasıdır; ancak bu cihazlar çoğunlukla soğutma için kullanılmakta, ısıtma özellikleri ise sınırlı düzeyde değerlendirilmektedir. Türkiye’de ısı pompası uygulamaları ilk olarak 1990’ların ortalarında gerçekleşmiş ve son yıllarda daha fazla ilgi görmeye başlamıştır. Ancak kullanım oranı hala Avrupa ülkelerindeki kadar yüksek değildir. Devlet teşvikleri ve enerji politikaları ısı pompalarının yaygınlaşmasında önemli bir rol oynar. Türkiye'de bu alanda yapılan teşvikler ve düzenlemeler henüz istenilen düzeyde olmayabilir. Ancak, enerji verimliliğine olan ilginin artması ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin hızlanması ile Türkiye'de de ısı pompalarının kullanımın artması öngörülmektedir. Türkiye'de ısı pompası üretimi konusunda da önemli adımlar atılmaktadır. Birçok üye firmamız, ısı pompası üretimi için yatırım planlarını duyurmuş ve üretime başlamıştır. Bu tür yatırımlar, yerli üretimi artırarak, ithalata bağımlılığı azaltma ve istihdam yaratma açısından büyük önem taşımaktadır.

“İklimlendirme sektöründe dijitalleşme, hem verimlilik hem de sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak adına güçlü bir ivme kazanmıştır”

İklimlendirme sistemlerinde dijitalleşme, verimlilik ve izleme açısından büyük olanaklar sunuyor. IoT, yapay zekâ ve bina otomasyon sistemlerinin sektördeki yaygınlığı ne durumda? Bu teknolojiler enerji yönetimine nasıl katkı sağlıyor?

İklimlendirme sektöründe dijitalleşme, son yıllarda hem verimlilik hem de sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak adına güçlü bir ivme kazanmış durumda. IoT (Nesnelerin İnterneti), yapay zekâ (AI) ve bina otomasyon sistemleri (BAS), artık modern iklimlendirme çözümlerinin ayrılmaz bir parçası hâline gelmektedir. IoT teknolojisi, iklimlendirme sistemlerine entegre edilen sensörler ve akıllı cihazlar sayesinde, sıcaklık, nem, hava kalitesi gibi verilerin anlık olarak izlenmesini ve analiz edilmesini sağlamaktadır. Bu veriler, sistemlerin ihtiyaçlara göre gerçek zamanlı olarak optimize edilmesine olanak tanıyor. Örneğin; bir ofis binasında, kullanım yoğunluğu arttığında sistemler daha yüksek kapasitede çalışabilirken, boş alanlarda enerji tüketimi minimuma indirilebiliyor. Yapay zekâ, geçmiş veri analizine ve kullanıcı alışkanlıklarına dayanarak iklimlendirme sistemlerinin daha etkin çalışmasını sağlıyor. Tahmine dayalı bakım modelleri ile arıza oluşmadan önce sistemler uyarı veriyor ve böylece servis maliyetleri azalıyor, kesintisiz konfor sağlanıyor. Bina otomasyon sistemleri, HVAC cihazlarını merkezi bir platformdan izleme ve kontrol etme imkanı sunuyor. Bu sistemler, aydınlatma, güvenlik, havalandırma ve enerji yönetimi gibi farklı altyapıların entegre çalışmasına olanak tanıyarak toplam enerji tüketimini ciddi oranda düşürüyor. Ayrıca sürdürülebilir bina sertifikaları (LEED, BREEAM vb.) için önemli bir avantaj sağlıyor.

“İSKİD ve DOSİDER’in ısı pompası komisyonlarının birleşimi, sektörün teknik, yasal ve stratejik düzeyde daha güçlü bir konum elde etmesini sağlamak adına atılmış önemli bir adımdır”

İSKİD (İklimlendirme Soğutma Klima İmalatçıları Derneği) ve DOSİDER (Isıtma Cihazları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği), Isı Pompası Sistemleri özelinde yaptıkları komisyon çalışmalarını tek bir komisyon altında birleştirerek, İSKİD-DOSİDER Isı Pompası Komisyonu olarak faaliyetlerini sürdürmeye karar verdi. Bu iş birliğinin detaylarından bahseder misiniz? İSKİD-DOSİDER Isı Pompası Komisyonu’nun nasıl çalışmalar gerçekleştirmesi planlanıyor?

İSKİD, İklimlendirme Soğutma Klima İmalatçıları Derneği olarak sektörde özellikle iklimlendirme ve soğutma teknolojilerine odaklanırken; DOSİDER de Isıtma Cihazları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği olarak doğalgazlı ısıtma sistemleri ve alternatif ısıtma teknolojileri üzerine yoğunlaşıyor. Her iki derneğin üyeleri de aslında ısı pompası alanında üretimden uygulamaya kadar aktif roller üstleniyor.

Dernekler bünyesinde ısı pompaları sistemleri özelinde ayrı ayrı yürütülen komisyon çalışmalarını birleştirerek İSKİD-DOSİDER Isı Pompası Komisyonu adı altında ortak bir komisyon oluşturduk. Bu karar, iki derneğin de faaliyet alanında yer alan ve giderek daha fazla önem kazanan ısı pompası teknolojilerine yönelik çalışmaların daha etkin ve koordineli şekilde yürütülmesi amacıyla alındı. Isı pompalarının konut, ticari ve endüstriyel uygulamalarda yaygınlaşmasını sağlamak, sektörde bir sinerji oluşturmak, pazarın sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için bu alanlarda da güçlü bir ekip ve bilgi birikimi gerektiriyor, bu birliktelik, bu anlamda bize büyük avantaj sağlıyor.

Bu iş birliğinin önemli bir sebebi de Avrupa Yeşil Mutabakatı süreci. Birçok Avrupa ülkesinde klasik ısıtma sistemlerinden ısı pompalarına geçiş artık sadece teknolojik bir tercih değil, stratejik bir zorunluluk haline geldi. Bu geçiş süreci Türkiye’de de başladı ve ısı pompalarına olan talep her geçen gün git gide artmakta. Bir diğer önemli nokta ise, mevzuatlar ve yasal düzenlemeler süreçlerinde etkili bir paydaş olabilmek. Isı pompalarına yönelik standartlar, yönetmelikler ve teşvik mekanizmaları gibi düzenlemeler konusunda çalışmalar hızla gelişiyor. Bu noktada, sektör olarak tek bir sesle konuşmak, kamu kurumlarına daha güçlü ve koordineli katkı sunmak büyük önem taşıyor. Bu süreçlere aktif şekilde dahil olmak, hem doğru yönlendirmelerin yapılmasını hem de sağlıklı bir bilgi akışının sağlanmasını mümkün kılıyor. Böylece, sektörün ihtiyaçlarını ve gerçeklerini yansıtan, uygulanabilir ve sürdürülebilir politikaların oluşturulmasına katkı sağlanabilir.

Isı pompası teknolojilerindeki gelişmeleri yalnızca yerel düzeyde değil, uluslararası alanda da yakından takip etmenin büyük önem taşıdığına inanıyoruz. Avrupa’daki teknik, mevzuatsal ve pazar dinamiklerini daha iyi izleyebilmek, bu süreçlerde aktif rol alabilmek ve güncel bilgileri üyelerimizle doğrudan paylaşabilmek amacıyla, ISKİD olarak 2023’te Avrupa Isı Pompası Birliği (EHPA) üyeliğimizi gerçekleştirdik. Benzer şekilde, DOSİDER’in de Avrupa Isıtma Endüstrisi Birliği’ne (EHI) üyeliği bulunmakta. Bu sayede Avrupa’daki pazar büyüklüğü, güncel trendler, mevzuatsal ve stratejik gelişmeleri yakından takip edebiliyor, uluslararası pazarları daha sağlıklı bir şekilde değerlendirme fırsatı buluyoruz.

Kısacası, İSKİD ve DOSİDER’in ısı pompası komisyonlarının birleşimi, sektörün teknik, yasal ve stratejik düzeyde daha güçlü bir konum elde etmesini sağlamak adına atılmış önemli ve zamanlaması son derece doğru bir adımdır. Bu iş birliği sayesinde ortak hareket edilmesi, hem ısı pompası pazarının doğru ve bilinçli büyümesine katkı sağlayacak hem de Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesindeki gelişmelere uyum sürecini hızlandıracaktır.

“Yeni güncelleme, Türkiye’nin enerji verimliliği hedefleri doğrultusunda önemli bir adımı temsil etmektedir”

TS 825 Binalarda Isı Yalıtımı Kuralları Standardı, zorunlu standart olarak yürürlüğe girdi. Yeni düzenlemenin getirdiği zorunluluklar nelerdir? Düzenlemenin iklimlendirme sektörüne ve verimliliğe katkılarını değerlendirir misiniz?

TS 825 “Binalarda Isı Yalıtım Kuralları” Standardı, 1 Nisan 2025 itibarıyla yenilenerek zorunlu hale gelmiştir. Bu güncelleme, Türkiye’nin enerji verimliliği hedefleri doğrultusunda önemli bir adımı temsil etmektedir. Revize edilen standart, binaların yıllık net ısıtma ve soğutma enerji ihtiyacını 70-90 kWh/m² yıl aralığına çekerek, önceki değerlere göre yaklaşık %25'lik bir iyileşme sağlamaktadır. Önceki versiyonlarda yalnızca ısıtma ihtiyacı dikkate alınırken, yeni düzenleme ile soğutma ihtiyacı da hesaplamalara dahil edilmiştir. Bu, özellikle sıcak iklim bölgelerinde enerji verimliliğini artırmayı hedeflemektedir. Daha önce 4 bölgeye ayrılan yalıtım sınıflandırması, iklim koşulları göz önünde bulundurularak 6 bölgeye çıkarılmıştır. Bu sayede, bölgesel iklim şartlarına göre daha uygun yalıtım çözümleri geliştirilebilecektir.

TS 825 standardındaki bu güncellemeler, Türkiye’nin enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. İklimlendirme sektörü açısından da daha verimli, çevre dostu ve ekonomik çözümlerin geliştirilmesine zemin hazırlamaktadır.

Yerli üretim HVAC cihazlarının Avrupa pazarında rekabet edebilmesi için hangi teknik yeterlilikler öne çıkmalı? AR-GE faaliyetlerinin özellikle ısı geri kazanım üniteleri, klima santrali, fan-coil cihazları ve rooftop sistemlerdeki önemi nedir?

Yerli üreticilerin Avrupa pazarında sürdürülebilir rekabet gücü kazanabilmeleri için sadece uygun fiyat değil, yüksek teknik performans, uluslararası sertifikasyonlar, dijital kontrol sistemleriyle entegrasyon ve çevre dostu tasarım gibi kriterleri karşılamaları gerekmektedir. AR-GE, bu gerekliliklerin karşılanmasında temel yapı taşıdır. Özellikle hedeflenen ürün gruplarında yenilikçi çözümler geliştirerek hem Avrupa standartlarında ürünler sunmak hem de marka değerini artırmak mümkün. Enerji geri kazanımı, Avrupa’daki yeni bina yönetmeliklerinde bir zorunluluk haline gelmiştir. AR-GE sayesinde daha kompakt yapıda, düşük basınç kaybı ve yüksek verim sunan ısı geri kazanım sistemleri geliştirilebiliyor. Ülkemiz klima santrali üretiminde oldukça güçlü bir seviyede. Ayrıca ülkemizde EUROVENT Sertifikasına sahip firmalara baktığımızda, bu firmaların yoğunlukla klima santrali üreticilerimiz olduğunu görüyoruz.  Klima santrali, en çok ihracat yapılan ürün grubu içerisinde yer alıyor. Özellikle ticari alanlarda yaygın kullanılan rooftop sistemlerinde, modüler tasarım, dış hava koşullarına dayanıklılık ve yüksek dış hava oranlarında çalışabilme yeteneği önemlidir. AR-GE çalışmalarıyla hem enerji optimizasyonu hem de kompakt tasarımlar sağlanabilir. Ülkemiz Çatı tipi paket klima ürün grubunda kuvvetli bir üretim gücüne sahip. Bu ürün grubunda ihracatımız yine yıllara göre artış gösteriyor. Fancoil üretiminde ise yine güçlü bir konumdayız. Bu ürün grubunda enerji tüketimi düşük, sessiz çalışan, estetik görünüme sahip ve bina otomasyon sistemleriyle entegre olabilen versiyonları ön plana çıkmaktadır.