Teknolojik gelişmeler artık her alanda olduğu gibi yapı sektöründe de süreçleri kolaylaştıracak olanaklar sunuyor. Son yıllarda bu gelişmelerin en dikkat çekicisi ise bir yapının yaşam döngüsü boyunca tüm süreçlerini kapsayan Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) teknolojisi. Teknolojinin inşaatta etkin şekilde kullanımını sağlayan BIM'in öneminden ve sunduğu avantajlarından biraz bahseder misiniz?

Uzun bir süredir teknoloji hayatın ayrılmaz bir parçası… Çağa yön veren teknolojinin gelişiminde özellikle son yıllarda önemli bir ivme yakalanmış durumda. Günümüzde makine öğrenmesi ve yapay zeka teknolojilerinin geldiği nokta iş gücü ve iş yapış şekillerini yeniden dizayn ediyor. 

Teknolojide yaşanan sıcak gelişmeler tüm sektörleri etkilediği gibi yapı sektörünü de dönüştürüyor. İnsan emek ağırlıklı bir sektör olsa da teknolojik gelişmeler ve dijitalleşme yapı sektörüne hız ve pratiklik katıyor. Günümüzde işletmeler açısından çok önemli olan süreç verimliliğine katkı sağlıyor. Yapı sektöründeki teknolojik gelişmeler arasında Yapı Bilgi Modellemesi de dikkat çekici bir konumda bulunuyor. Birbirinden farklı mimari projelerin tasarımında, inşasında ve sürdürülmesinde görev üstlenenlerin ortak olarak yararlanabileceği 3 boyutlu bir bilgi paylaşım süreci olan BIM’in kullanımı her geçen yıl daha da yaygınlaşıyor.

Yapı Bilgi Modellemesi, proje sürecinin bir bütün olarak ilerlemesinden tasarım aşamasındayken projenin eksiklerini ortaya çıkarmaya, maliyet hesaplamasından verimlilik artışına kadar pek çok avantaj barındırıyor. Üstelik projeye ait tüm verileri saklayarak proje ile ilgili bir hafıza oluşturmasıyla da büyük önem taşıyor. 

“Yapı Bilgi Modellemesi, sürdürülebilir yapılaşma noktasında son yıllarda önemli bir araç olarak kullanılıyor”

Yapıda sürdürülebilirliğe yönelik çaba kaçınılmaz bir sorumluluk haline geldi. Mimarlar, mühendisler ve inşaatçılar artık yalnızca verimli ve uygun maliyetli değil aynı zamanda çevre dostu binalar inşa etmeye öncelik veriyor. Bu sürdürülebilirlik devrimine öncülük etmede etkili olarak ortaya çıkan araçlardan biri de BIM. Sürdürülebilirliğin desteklenmesi, çevreye duyarlı ve enerji verimli yapılaşma için BIM'in etkilerinden bahseder misiniz? BIM'in özellikle sürdürülebilir yeşil binalar üzerinde etkileri nelerdir?

Yaşadığımız dünyaya karşı sorumluluk hisseden herkes iklim krizinden bağımsız olarak sürdürülebilirlikle ilgili çaba gösteriyor. Sel baskınları, ardı arkası kesilmeyen orman yangınları, heyelanlar, kuraklık derken iklim krizinin peş peşe verdiği sinyaller sürdürülebilirliği bir seçenek olmaktan çıkardı. Sürdürülebilirlik artık bir zorunluluk. Kurum, kuruluş, sektör, kamu, vatandaş tüm paydaşların dünyamızın geleceği için çevre odaklı bir anlayışı benimsemesi gerekiyor. 

Dünyada doğal kaynaklar hızla tükeniyor ve nüfus kontrolsüzce artıyor. Durum böyleyken her alanda olduğu gibi yapı sektöründe de sürdürülebilirlik en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi. Enerji tüketiminin büyük oranda gerçekleştiği yapıların enerji verimli ve çevre dostu bir anlayışla tasarlanması herkesin üzerinde hemfikir olduğu bir gerçek. Avrupa Birliği’nin bu konuda attığı adımlar son derece dikkat çekici ve ülkemiz için de örnek teşkil etmeye devam ediyor. Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar, Pasif Evler bu anlamda yapı sektörünün attığı değerli adımlar… Yapı Bilgi Modellemesi de sürdürülebilir yapılaşma noktasında son yıllarda önemli bir araç olarak kullanılıyor.  

Sürdürülebilir yapılar dünyanın geleceğinde önemli bir yer tutuyor. Ancak bu tarz bir yapının inşa edilmeden önce mutlaka performans ölçütlerini sağlayıp sağlamadığının kontrol edilmesi gerekiyor. Bu kontroller yapılmadan inşa edilecek sürdürülebilir bir yapı, ortaya çıkabilecek bir aksilikte büyük maliyet ve zaman kaybına yol açar ki bu da sürdürülebilirlikle örtüşmez. BIM teknolojisi burada devreye girerek yapı inşa edilmeden performans değerlerini ölçümlemede büyük kolaylık sağlıyor. Bu modelleme sayesinde binanın performansı belirlenerek problemli alanlar tespit edilebiliyor. Böylece bu problemlere erken aşamada çözüm üretilerek maliyet, süre, kapsam ve kalite ile ilgili olan sorunlar önlenebiliyor. 

BIM teknolojisi sağladığı bilgi entegrasyonu ile henüz tasarım aşamasında sürdürülebilirlik faktörlerini hesaba katarak verimliliğin artmasına ve inşaat atıklarının azalmasına katkı sağlıyor.       

“İçinde bulunduğumuz çağda yapı sektöründe en fazla konuşulan teknolojilerden olan Yapı Bilgi Modellemesinin en kıymetli kısımlarından biri de yarattığı kütüphaneler”

BIM kullanılarak yürütülen özellikle büyük ölçekli yapıların inşasında ya da yenilenmesinde, malzeme seçimi sırasında rakipleri geride bırakmak, pazarda etkin olmak, mevcut payı büyütmek için şirketlerin BIM kütüphanesinde ürünlerinin paylaşılması önemli fırsatlar yaratıyor. BIM kütüphanesinin öneminden, hem ülkemiz hem de sektör adına katkılarından bahseder misiniz?

Endüstri 4.0 olarak da tanımlanan dördüncü sanayi çağını yaşıyoruz. İçinde bulunduğumuz çağda yapı sektöründe en fazla konuşulan teknolojilerden olan Yapı Bilgi Modellemesinin en kıymetli kısımlarından biri de yarattığı kütüphaneler… Süreç içerisindeki deneme ve yanılmaların minimize edilmesi ile projelerin hızlanması, doğru malzemelerin doğru detaylarda tasarım aşamasında buluşuyor olmaları gibi faktörler göz önüne alındığında BIM kütüphaneleri ve yazılımları önem taşıyor.

Üreticiler açısından baktığımızda kendi BIM kütüphanesine sahip olanların proje aşamasında bir adım önde olduğunu söyleyebiliriz. Bilgi çağımızın en değerli sermayesi… Bilginin işlenmesi, analizi, teknoloji sayesinde veri odaklı bir yaklaşımla kullanıma sunulması tam anlamıyla “oyun değiştirici” bir teknolojik gelişme. Bu evrendeki veriler üreticilerin kendini doğru anlatabilmesine, buna bağlı olarak satın alma süreçlerinde pozitif ayrımcılık görmelerine de olanak sağlayabilir. Özellikle büyük oyuncular ve yurtdışı ile bağlantılı iş yapan üreticilerin global ölçekli projelerin şartnamesi gereği de bu kütüphaneye sahip olmaları gerekiyor. Yani ihracatta da önemli bir araç olduğunu ifade edebiliriz. 

Yerli üreticilerimiz açısından BIM kütüphanesi oluşturmada henüz başlangıç aşamasında olduğumuzu söyleyebiliriz. Ancak farkındalık arttıkça bu alana yapılan yatırım da artıyor. Kamunun da bu konuda adımlar attığını belirtmek mümkün. Bu yaklaşım üreticilerin BIM’e entegrasyon sürecini hızlandıracaktır diye düşünüyorum.

“Üyelerimiz arasında BIM veri tabanı oluşturan üreticilerin sayısının her geçen gün arttığını görüyoruz”

İnşaat sektörünün en önemli teknolojik gelişimlerinden biri olan BIM'in, Türk inşaat sektöründe uygulamalarının yaygınlığı ve uygulama düzeyleri nelerdir? BIM'in Türkiye’de kullanımının daha da yaygınlaşması için yürüttüğünüz faaliyetlerden bahseder misiniz?

Dünyada kullanımı son 10-15 yılda ivme kazanan Yapı Bilgi Modellemesi, özellikle Avrupa’da yaygın olarak kullanılıyor. Hatta bazı ülkelerde zorunlu bir uygulama… Söz konusu teknolojiye uyum ve adaptasyon sürecini yavaş yavaş bitiren Türkiye’de çok yaygın olmamakla birlikte yapı süreçlerinde BIM kullanım oranı her geçen yıl artıyor ki bu da en azından önümüzdeki yıllardaki seyri açısından olumlu bir gelişme olarak okunabilir. 

Yalıtım sektörünün çatı kuruluşu olan İZODER’in pek çok üyesi bulunuyor. Üyelerimiz arasında BIM veri tabanı oluşturan üreticilerin sayısının her geçen gün arttığını görüyoruz.  Üyelerimizin bu önemli teknolojiye kayıtsız kalmaması son derece sevindirici. Geleceğe dair bir yorum yapmak gerekirse yalıtım ürünlerinin büyük bir kısmının BIM kütüphaneleri içerisinde yer alacağını söylemek yanlış olmayacaktır. İlgili kütüphanede yer alacak belirlenmiş kalite standartlarındaki ürünler, doğru tasarım detaylarında kullanılacak, böylece tüm yalıtım uygulamalarında sağlıklı sonuçlara ulaşılması söz konusu olacaktır. 

İZODER olarak Yapı Bilgi Modellemesi de dahil sektörümüzle ilgili tüm yenilikleri ve gelişmeleri üyelerimize en hızlı şekilde aktarmaya çalışıyoruz.  

Son olarak eklemek istedikleriniz var mıdır?

İlginize çok teşekkür ediyorum.